Schouder

Wat?

Het woord “impingement” betekent “inklemming, botsing, wrijving”. Het komt van het engelse werkwoord “to impinge”. Het woord impingement wordt in de orthopedie gebruikt bij aandoeningen waarbij een bepaalde weefselstructuur botst of inklemt tegenaan een andere structuur bij bepaalde bewegingen. We vinden de term “impingement” dan ook terug in verscheidene gewrichten van het lichaam.

In de schouder wordt met impingement bedoeld dat de pezen van de rotator cuff abnormaal wrijven tegenaan de onderrand van het acromion (zie ook anatomie). Normalerwijze glijdt de cuff vlot onder het acromion wanneer de arm in de hoogte wordt gebracht; er is ook een slijmbeurs aanwezig die het glijden vergemakkelijkt. Indien de ruimte onder het acromion te nauw wordt, dan is er abnormale wrijving aanwezig. Dit lijdt in eerste instantie tot een ontsteking van de slijmbeurs (“bursitis”). In een verder stadium tot beschadiging van de pezen van de rotator cuff, net zoals de tapijt verslijt onder een deur die te laag over mat wrijft. Uiteindelijk kunnen de pezen hierdoor zelfs scheuren.

Bij het klassieke impingement syndroom is de ruimte onder het acromion vernauwd door een beenderige uitwas aan de onderrand van het acromion.

Ook arthrosis van het AC-gewricht kan aanleiding geven tot de aangroei van “osteofyten” (=zogenaamde papegaaiebekken), die op hun beurt de ruimte onder het AC-gewricht vernauwen en hierdoor aanleiding geven tot impingement.

Het spreekt vanzelf dat activiteiten die bovenarms dienen uitgevoerd te worden (zoals plafonds schilderen) pijnlijk zijn bij patiënten met een impingement syndroom. De pijn is erger bij toenemende belasting. Er kan nachtelijke pijn aanwezig zijn; het liggen op de aangetaste schouder is pijnlijk en kan de patiënten wekken.

De pijn wordt meestal gevoeld aan de voorzijde en zijkant van de schouder en kan uitstralen in de bovenarm. Sommige patiënten voelen enkel pijn in de bovenarm.

Behandeling

De behandeling van impingement syndroom hangt af van de ernst van de aandoening.

In milde vormen wordt best een infiltratie toegediend met corticosteroiden (cortisone). Men kan ook een hoge dosis aan ontstekingsremmers innemen gedurende enkele dagen tot weken. Hierdoor vermindert de ontsteking en daardoor gaat de bursa en de rotatorcuff ontzwellen zodanig dat zij gemakkelijk onder het acromion kunnen glijden. Het ziekteproces kan hierdoor soms gestopt worden.

In meer uitgesproken gevallen en zeker bij aanwezigheid van rotator cuff scheuren zijn inspuitingen niet echt meer aan te raden. Hierdoor wordt de pijn vermindert, maar gaat de beschadiging van de pezen onverminderd verder met alle gevolgen vandien. In deze gevallen wordt de ruimte onder het acromion best vergroot door een arthroscopie. Via deze “kijkoperatie” brengt met een camera in de ruimte onder het acromion –daar waar zich het probleem bevindt- , en gaat met het uitstekende deel van het bot dat de wrijving veroorzaakt verwijderen. Dit noemt een “acromioplastie”.

Eveneens wordt de ontstoken slijmbeurs verwijderd (=”bursectomie”).

Indien de oorzaak van impingement in het AC-gewricht gelegen is, gaat men ook hier dmv een kijkoperatie het probleem oplossen: de papegaaiebekken worden verwijderd onder zicht met de camera.

In gevallen waarbij reeds een scheur van de rotator cuff is opgetreden, wordt uiteraard een herstel van de pezen in dezelfde tijd uitgevoerd via arthroscopie. De acromioplastie is dan een deel van de uitgevoerde ingreep.

Tot slot vermelden we nog een speciale vorm van impingement in de schouder: de zogenaamde “internal impingement”. Dit is een totaal andere aandoening, die voorkomt bij bepaalde sporten zoals volleybal, handbal, etc… Zie hiervoor bij typische sportletsels.